Apel o niezmienianie ustawy o zbiórkach publicznych.

APEL ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH W SPRAWIE PROJEKTU ZMIANY USTAWY O ZASADACH PROWADZENIA ZBIÓREK PUBLICZNYCH

Stanowczo sprzeciwiamy się propozycji wprowadzenia w ustawie o zasadach prowadzenia zbiórek publicznych w Polsce przepisów umożliwiających ministerstwu spraw wewnętrznych odmowy lub zablokowania prowadzenia zbiórki publicznej oraz zmiany przeznaczenia zebranych w niej środków – w oparciu o niejasne i podlegające szerokiej interpretacji kryteria „naruszenia zasad współżycia społecznego lub ważnego interesu publicznego” (projekt  Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, opublikowany w Biuletynie Informacji Publicznej MSWiA 26 lutego 2018 roku, nr UD355). Projektowana nowelizacja daje urzędnikom państwowym narzędzie do arbitralnego i uznaniowego decydowania o tym, co może, a co nie może być wspierane z ofiarności publicznej. Proponowane przepisy uderzają w prawo obywateli do wyboru  tych celów pożytku publicznego, które uważają za ważne i potrzebne.

Uważamy, że nie ma żadnego racjonalnego powodu, aby wprowadzać do ustawy nowe, niejasne przesłanki do odmowy rejestracji zbiórki lub jej wstrzymania i przeznaczenia środków na inny cel. Przypominamy, że przepisy obowiązujące od 2014 roku zapewniają szefowi resortu kontrolę legalności i społecznej użyteczności zgłaszanych zbiórek. Zgodnie z art. 15 obecnej ustawy minister może odmówić rejestracji zbiórki, gdy wskazany w zgłoszeniu cel jest niezgodny z prawem lub wykracza poza sferę zadań publicznych, określonych w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, a gdy zbiórkę zgłasza społeczny komitet – jest niezgodny z celem, w jakim komitet został powołany. Odmowa ministra udzielana jest w trybie decyzji administracyjnej.

Przygotowany w MSWiA projekt przepisów daje ministrowi prawo wskazania innego celu zbiórki, niż ten, który wsparli swą ofiarnością obywatele. Ta niedopuszczalna ingerencja w wybory darczyńców podważy zaufanie obywateli do instytucji zbiórki publicznej i narazi organizację na utratę wiarygodności w oczach obywateli.

Przypomnijmy, że już teraz darczyńcy mogą wspierać tylko taki cel społeczny, który jest zgodny z prawem i mieści się w sferze zadań publicznych zdefiniowanych w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie z 2003 roku. Państwo, pod żadnym pozorem nie powinno zatem dodatkowo ingerować w relację pomiędzy darczyńcą a obdarowanym, bo takie praktyki mogą skutkować spadkiem zaufania obywateli do organizacji, które jest niezbędne do rozwijania w Polsce filantropii.

Należy dodać, że dostępne organom państwa instrumenty kontroli i nadzoru nie kończą się obecnie na przepisach ustawy o zasadach prowadzenia zbiórek publicznych. Nawet gdyby minister nie skorzystał z jakichś powodów z przysługującego mu prawa odmowy rejestracji zbiórki i dopuścił do rozpoczęcia jej niezgodnie z prawem, albo gdyby podmiot organizujący zbiórkę wydatkował środki na inny cel, niż ten określony w zgłoszeniu, minister może skierować wniosek do prokuratury. Istniejące przepisy zapewniają zatem bezpieczeństwo prowadzonych zbiórek, zarówno z perspektywy państwa, jak i obywateli, którzy mogą samodzielnie sprawdzić, czy ich wsparcie zostało dobrze spożytkowane odwiedzając portal internetowy zbiorki.gov.pl.

W trosce o ochronę praw darczyńców, swobody ich wyborów, oraz o niezależność i wiarygodność organizacji pozarządowych, apelujemy o wycofanie projektu zmian ustawy o zasadach prowadzenia zbiórek publicznych.