Trwają prace nad nowelizacją ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich (tzw. Ustawa Kamilka). Federacja Polskich Banków Żywności popiera ustawę, pozytywnie opiniuje projekt jej nowelizacji i zgłasza do Ministerstwa Sprawiedliwości szereg uwag i postulatów, które mają kluczowe znaczenie dla działalności organizacji społecznych opierających się na wolontariacie.

Najważniejszym problemem wynikającym z ustawy jest niejasność obowiązujących definicji prawnych. Dotyczy to w szczególności pojęcia „dopuszczenia do innej działalności”, które w projekcie ustawy odnosi się do wykonywania „trwałych lub wielokrotnych zadań”. Banki Żywności podkreślają, że brak precyzji w tym zakresie rodzi wątpliwości wśród organizacji społecznych czy jednorazowy kontakt wolontariusza z małoletnim, np. podczas zbiórki żywności prowadzonej w sklepie, wymaga spełnienia wszystkich ustawowych obowiązków, takich jak pobieranie zaświadczeń z rejestrów karnych. Takie działania mają charakter jednorazowy i odbywają się w miejscach publicznych, co powinno być wyraźnie wyłączone z obowiązków nakładanych przez ustawę.

– Naszym celem jest, aby przepisy chroniły dzieci, jednocześnie nie utrudniając działań wolontariuszy, którzy stanowią o sile i skuteczności organizacji społecznych. Apelujemy o jasne i praktyczne regulacje, które pozwolą nam skutecznie pomagać potrzebującym – mówi Błażej Krasoń, Wiceprezes Zarządu Federacji Polskich Banków Żywności.

Banki Żywności postulują także o rozszerzenie katalogu definicji legalnych o takie pojęcia jak „wychowanie”, „opieka” czy „realizacja innych zainteresowań”, aby jednoznacznie rozgraniczyć, które formy kontaktu z małoletnimi podlegają regulacjom, a które nie. Obecne brzmienie przepisów może prowadzić do nadmiernego obciążenia organizacji społecznych, które często angażują wolontariuszy w krótkoterminowe, masowe akcje – takie jak na przykład zbiórki charytatywne.

Innym problematycznym pojęciem jest „nadzór”, który w projekcie ustawy stanowi wyjątek od obowiązków ustawowych. Banki Żywności, w zgłoszonych uwagach, wskazują na potrzebę jasnych kryteriów, kiedy nadzór jest wystarczający, kto może go sprawować i czy wymagana jest bezpośrednia obecność takiej osoby.

W przesłanych uwagach do projektu zmiany ustawy Banki Żywności zwracają także uwagę na brak regulacji dotyczących okresu ważności zaświadczeń z rejestrów karnych. W praktyce organizowanie powtarzalnych wydarzeń z udziałem małoletnich rodzi pytania, jak często należy aktualizować takie dokumenty, co obecnie nie jest jednoznacznie uregulowane. Choć projekt ustawy przewiduje zwolnienie wolontariuszy z opłaty za wydanie zaświadczenia z Krajowego Rejestru Karnego, nie zwalnia ich z obowiązku jego uzyskania, co nadal stanowi barierę organizacyjną, zwłaszcza dla wolontariatu jednorazowego i masowego, będącego fundamentem działalności wielu organizacji społecznych.

W marcu 2025 roku Ministerstwo Finansów rozpoczęło konsultacje publiczne dotyczące projektu rozporządzenia w sprawie obowiązku badania sprawozdań finansowych organizacji pożytku publicznego (OPP). Projekt ten ma na celu dostosowanie przepisów do zmieniających się warunków gospodarczych i potrzeb organizacji pozarządowych. 

Jednym z głównych podmiotów biorących udział w konsultacjach jest Federacja Polskich Banków Żywności. Organizacja przedstawiła trzy kluczowe propozycje zmian w projekcie rozporządzenia. 

Federacja Polskich Banków Żywności wnosi między innymi o wyłączenie z obliczania przychodu wartości wsparcia rzeczowego przeznaczonego na działalność statutową, z wyłączeniem sprzedaży określonej w art. 8 ust. 1 Ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Celem tej zmiany jest uniknięcie sztucznego podwyższania przychodów organizacji pożytku publicznego. 

Drugi postulat, zgłoszony przez Banki Żywności, dotyczy niewliczania wartości wsparcia rzeczowego, przekazywanego w ramach dotacji, do obliczania przychodu z dotacji. Propozycja ta wynika z faktu, że organizacje mogą otrzymać wsparcie niefinansowe, takie jak dostęp do lokali czy sprzętu, które nie powinny być uwzględniane przy tych obliczeniach. 

Ostatnią zmianą, niezbędną z punktu widzenia działalności organizacji pożytku publicznego, jest uwzględnienie wzrostu minimalnego wynagrodzenia za pracę jako parametru do ustalenia progów przychodu. Wynagrodzenia stanowią jeden z kluczowych kosztów funkcjonowania organizacji pozarządowych, obok kosztów lokali i obsługi księgowej. Wzrost minimalnego wynagrodzenia odzwierciedla zmiany w realiach funkcjonowania organizacji, wpływając na ich koszty zarówno bezpośrednio, jak i pośrednio, co pozwala lepiej oszacować zmianę w strukturze przychodów. 

– Obecne rozwiązania są niesprawiedliwe, zwłaszcza dla organizacji zajmujących się działalnością charytatywną. Wartość pozyskanego wsparcia rzeczowego, takiego jak na przykład żywność, sztucznie podwyższa przychody organizacji, powodując, że niesłusznie kwalifikują się one do obowiązkowego badania sprawozdań finansowych – argumentuje Błażej Krasoń, Wiceprezes zarządu Federacji Polskich Banków Żywności. 

W zgłoszonych propozycjach zmian Federacja Polskich Banków Żywności podkreśla również, że wykorzystanie dotacji publicznych jest już objęte szczegółowymi przepisami i kontrolami, co czyni dodatkowy obowiązek badania sprawozdań finansowych nieuzasadnionym. 

Projekt rozporządzenia oraz proponowane zmiany są ważnym krokiem w dostosowaniu przepisów do potrzeb organizacji pożytku publicznego. Uwzględnienie propozycji Federacji Polskich Banków Żywności mogłoby przynieść ulgę wielu organizacjom, które obecnie są obciążone kosztownym, czasochłonnym i wymagającym dodatkowego nakładu pracy obowiązkiem badania sprawozdań finansowych, pomimo że ich działalność nie uzasadnia takiego podejścia.

POBIERZ CAŁOŚĆ >>>

Rada Działalności Pożytku Publicznego (RDPP) podtrzymała negatywne stanowisko wobec obowiązku badania sprawozdań finansowych organizacji pożytku publicznego (OPP). Rada krytycznie odniosła się do aktualnych regulacji prawnych, wskazując na znaczną nierówność między OPP a innymi podmiotami w zakresie tego obowiązku oraz brak uzasadnienia dla takiego stanu rzeczy. 

Ze zdecydowanym sprzeciwem Rady spotkała się propozycja zmiany rozporządzenia poprzez jedynie 25-procentowe podniesienie progu wyznaczającego obowiązek badania sprawozdań finansowych. Takie rozwiązanie nie uwzględnia zmian zachodzących w ciągu 20 lat obowiązywania rozporządzenia, ani specyfiki organizacji pomocowych, których przychody zawyża wartość wsparcia rzeczowego. Dodatkowo proponowana zmiana wpłynie jedynie na niewielki procent organizacji, które mają obowiązek badać sprawozdania finansowe. 

– Apelujemy o podjęcie szerokiej dyskusji nad systemowymi zmianami obejmującymi Ustawę o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, jak i Ustawę o rachunkowości – mówi Błażej Krasoń, Wiceprezes Zarządu Federacji Polskich Banków Żywności i członek Rady Działalności Pożytku Publicznego. – Celem tych zmian powinno być wprowadzenie rozwiązań, które nakładają bardziej proporcjonalne obowiązki badania sprawozdań finansowych na OPP. 

Obowiązek badania sprawozdań finansowych generuje dla OPP znaczne koszty, szacowane na około 15 tys. zł, które pokrywane są ze zbiórek i darowizn. Biorąc pod uwagę charakter działalności tych organizacji: te środki powinny być wykorzystywane na rozwój organizacji lub bezpośrednią pomoc beneficjentom. Tymczasem OPP są zmuszone finansować z nich dodatkowe audyty finansowe. 

W swojej uchwale RDPP uwzględniło również zgłoszoną przez Federację Polskich Banków Żywności, problematykę sztucznego (na potrzeby ustalenia przesłanki badania sprawozdania) podwyższania wartości przychodu przez aktualnie konieczność uwzględniania w ramach przychodu wartości wsparcia rzeczowego, które organizacje pomocowe zbierają na potrzeby realizacji swojej misji. 

Uchwała została skierowana do Przewodniczącej Komitetu do spraw Pożytku Publicznego, Ministry do spraw Społeczeństwa Obywatelskiego oraz Ministra Finansów.