Marnowanie jedzenia to problem, którego często nie dostrzegamy, dopóki nie wyrzucamy do kosza zepsutych produktów lub niezjedzonych resztek. Czy zastanawiałeś się kiedyś, dlaczego tak wiele żywności trafia na śmietnik?

Poznając najczęstsze przyczyny, możemy podjąć działania, które pomogą nam zapobiec marnowaniu jedzenia, a przy okazji zaoszczędzić pieniądze.

Najważniejsze przyczyny wyrzucania żywności

🛒 Kupowanie zbyt dużych ilości
Łatwo dać się ponieść zakupom spożywczym, zwłaszcza jeśli robimy je na głodniaka. Kupowanie zbyt dużych ilości często prowadzi do tego, że część produktów nie zostaje wykorzystana na czas i psuje się. Najprostszy sposób na uniknięcie tego problemu? Lista zakupów i trzymanie się jej!

🥗 Brak planowania posiłków
Bez planu trudno wykorzystać wszystkie zakupione składniki. Ile razy kupiłeś świeże zioła czy warzywa do jednego przepisu, a reszta zapomniana gniła w lodówce?
Zamiast wyrzucać – pomyśl o sposobach ich przechowywania! Zamrażanie, suszenie, kiszenie lub blendowanie na sosy czy zupy to doskonałe metody na przedłużenie ich trwałości i ograniczenie marnowania.

❄️ Nieprawidłowe przechowywanie żywności
Nieprawidłowe przechowywanie sprawia, że żywność szybciej się psuje.
Czy wiesz, że banany i jabłka nie powinny być przechowywane razem, bo przyspieszają wzajemnie dojrzewanie? Ziemniaki nie lubią światła najlepiej trzymać je w ciemnym i chłodnym miejscu. Świeże zioła można posiekać i zamrozić, by dłużej cieszyć się ich smakiem.Pomidory najlepiej przechowywać do góry nogami, by dłużej zachowały świeżość.

🍽️ Gotowanie zbyt dużych ilości jedzenia
Często gotujemy więcej, niż jesteśmy w stanie zjeść, co prowadzi do wyrzucania jedzenia. Co zrobić z resztkami? Jeśli upchniesz je w tył lodówki, prawdopodobnie o nich zapomnisz!
Aby tego uniknąć oznaczaj pojemniki datą i przechowuj je na wysokości wzroku, aby pamiętać o ich wykorzystaniu. Wykorzystaj resztki do nowych, ciekawych potraw – różnorodność w diecie jest wskazana!

📅 Błędna interpretacja dat ważności
Wiele osób wyrzuca produkty tylko dlatego, że upłynęła data „najlepiej spożyć przed”, nie zdając sobie sprawy, że wskazuje ona jakość, a nie bezpieczeństwo żywności.
Zamiast polegać wyłącznie na dacie na opakowaniu, zaufaj swoim zmysłom – powąchaj, spróbuj, sprawdź wygląd. W ten sposób unikniesz wyrzucania dobrych produktów!

Proste zmiany w naszych codziennych nawykach mogą mieć ogromny wpływ i pomóc zapobiegać marnowaniu żywności.

Planowanie posiłków na cały tydzień i stworzenie szczegółowej listy zakupów to zadanie na zaledwie 5 minut. Trzymanie się jej, aby unikać impulsywnych zakupów, może być wyzwaniem na początku, ale szybko zauważysz, jak wiele pieniędzy dzięki temu zaoszczędzisz.

Nauka prawidłowego przechowywania żywności, aby przedłużyć jej trwałość, może wydawać się czasochłonna, ale w rzeczywistości wcale taka nie jest. Zapytaj swoją mamę lub babcię, jak radziły sobie z gospodarstwem domowym, gdy były młode. Były o wiele bardziej ekologiczne niż my dziś i doskonale wiedziały, jak przechowywać, wykorzystywać i ponownie przetwarzać żywność, aby maksymalnie ją wykorzystać i oszczędzać rodzinny budżet. Zacznij od ich rad!

Dzięki tej wiedzy łatwiej będzie Ci kreatywnie wykorzystać resztki jedzenia i przejrzałe produkty. Zupy, stir-fry i koktajle to doskonałe sposoby na ograniczenie marnowania żywności.

Każdemu z nas zdarza się czasem zmarnować jedzenie, ale rozumiejąc najczęstsze błędy i wprowadzając drobne zmiany, możemy je ograniczyć i czuć się dobrze z naszymi działaniami. Każdy krok się liczy w budowaniu bardziej zrównoważonego stylu życia.

Jakie są najczęściej marnowane produkty?

• Owoce i warzywa – To najczęściej wyrzucana żywność. Najczęściej psują się, ponieważ kupujemy ich za dużo lub niewłaściwie przechowujemy.
• Pieczywo i wypieki – Chleb wydaje się czerstwieć z dnia na dzień, prawda? Jednak to nie znaczy, że nie można go ponownie wykorzystać! Można zrobić z niego pudding, grzanki do kremowej zupy lub chrupiące krakersy do ulubionych przekąsek.
• Produkty mleczne – Mleko, ser i jogurty często są wyrzucane, ponieważ psują się, zanim zdążymy je zużyć. Dokładniejsze sprawdzanie dat ważności i planowanie posiłków wokół produktów, które wkrótce mogą się przeterminować, to prosty sposób na ich uratowanie.
• Mięso i ryby – To produkty o wysokiej wartości, które marnujemy, jeśli nie zdążymy ich przygotować na czas. Najlepszym rozwiązaniem jest mrożenie porcji zaraz po zakupie – to prawdziwy game-changer!
• Gotowe posiłki i resztki – Resztki jedzenia mogą być świetnym sposobem na oszczędność, ale łatwo o nich zapomnieć. Oznaczanie pojemników datą i przyzwyczajenie się do ich wykorzystywania w ciągu kilku dni znacznie pomaga ograniczyć marnowanie jedzenia.

Dlaczego te produkty są marnowane?

Najczęstszymi przyczynami są kupowanie zbyt dużych ilości jedzenia oraz niewłaściwe przechowywanie. Często mamy pokusę, aby robić większe zakupy, ale jeśli robimy to bez planu, wiele produktów ląduje w koszu. Co ciekawe, czasem za marnowanie odpowiada… lodówka! Niektóre produkty, jak ziemniaki i cebula, dłużej zachowują świeżość poza lodówką, a inne, jak pomidory, smakują lepiej, gdy przechowujemy je w chłodnym, ciemnym miejscu, ale nie w lodówce.

Jak ograniczyć marnowanie jedzenia?

Zmniejszenie marnowania żywności zaczyna się od małych, świadomych działań. Skupienie się na tych najczęściej wyrzucanych produktach pozwoli Ci nie tylko zaoszczędzić pieniądze, ale także da satysfakcję z dbania o planetę.

• Lista zakupów to Twój najlepszy przyjaciel – planowanie posiłków na cały tydzień i trzymanie się listy to oszczędność jedzenia i pieniędzy.
• Poznaj zasady przechowywania żywności – przechowywanie pieczywa w zamrażarce, sałaty w pojemniku z papierowym ręcznikiem – te drobne triki robią dużą różnicę!
• Nieidealne warzywa i owoce też się przydadzą – lekko miękkie marchewki świetnie nadadzą się na zupę, a przejrzałe banany to idealny składnik domowego chlebka bananowego.

Każdy mały krok się liczy! Razem możemy zbliżyć się do bardziej zrównoważonej przyszłości – jeden posiłek na raz!

Unia Europejska (UE) stoi przed poważnym wyzwaniem związanym z marnowaniem żywności, jak wynika z raportu Eurostatu. W 2022 roku każdy mieszkaniec UE wyrzucił średnio 132 kg żywności, co łącznie dało 59,2 mln ton zmarnowanej żywności w całym regionie. 

Gospodarstwa domowe były głównym źródłem marnowania żywności, odpowiadając za 54% zmarnowanej żywności, co przekłada się na 72 kg na osobę. Pozostałe 46% pochodziło z różnych etapów łańcucha dostaw żywności: 

• Produkcja żywności i napojów – 19% (25 kg na mieszkańca) 
• Restauracje i usługi gastronomiczne – 11% (15 kg na mieszkańca) 
• Handel detaliczny i dystrybucja żywności – 8% (11 kg na mieszkańca) 
• Produkcja pierwotna (rolnictwo) – 8% (10 kg na mieszkańca) 

Ten trend podkreśla potrzebę zwiększenia świadomości konsumentów i zmiany ich nawyków. Wskazuje na utrzymujące się problemy, takie jak kupowanie nadmiernych ilości jedzenia, niewłaściwe przechowywanie żywności oraz błędne interpretowanie etykiet. Wyniki sugerują również, że konsumenci mogą nie zdawać sobie w pełni sprawy z wpływu marnowania żywności na środowisko i finanse. 

Łączna ilość zmarnowanej żywności na mieszkańca wzrosła z 131 kg w 2021 roku do 132 kg w 2022 roku. Choć wzrost jest niewielki, wskazuje na odwrócenie pozytywnych trendów i utrudnia realizację unijnego celu zmniejszenia marnowania żywności o połowę do 2030 roku. 

Kraje o największym marnowaniu żywności na mieszkańca: 

1. Holandia – około 541 kg na osobę, z czego gospodarstwa domowe odpowiadają za ~30% (162 kg). 
2. Belgia – około 345 kg na osobę, gospodarstwa domowe: ~38% (131 kg). 
3. Cypr – około 327 kg na osobę, gospodarstwa domowe: ~41% (134 kg). 

Kraje o najmniejszym marnowaniu żywności na mieszkańca: 

1. Słowenia – około 68 kg na osobę, gospodarstwa domowe: ~47% (32 kg). 
2. Rumunia – około 70 kg na osobę, gospodarstwa domowe: ~55% (39 kg). 
3. Malta – około 73 kg na osobę, gospodarstwa domowe: ~50% (37 kg). 

Dane te wskazują na znaczne różnice w poziomie marnowania żywności w różnych krajach UE, przy czym niektóre kraje generują znacznie więcej odpadów niż inne. Szczególną uwagę zwraca rola gospodarstw domowych, które w każdym kraju stanowią istotną część całkowitego marnotrawstwa. 

Jak sytuacja wygląda w Grecji, Polsce i Bułgarii? 

• Grecja, Polska i Bułgaria znajdują się pośrodku zestawienia. 
• Grecja ma marnotrawstwo żywności powyżej średniej UE i jest jednym z krajów o najwyższym poziomie strat. Eurostat zaznacza, że Grecja nie dostarczyła danych za 2022 rok, a przedstawione liczby pochodzą z 2021 roku. 
• Bułgaria ma marnotrawstwo poniżej średniej UE, co wskazuje na stosunkowo efektywne zarządzanie żywnością. Jednak wzrost w porównaniu z 2021 rokiem budzi niepokój. 
• Polska również ma marnotrawstwo poniżej średniej UE, co sugeruje skuteczne praktyki w zakresie zarządzania odpadami. Niemniej jednak konieczne są dalsze działania, aby utrzymać i poprawić te wyniki. 

Raport podkreśla pilną potrzebę ograniczenia marnowania żywności w gospodarstwach domowych poprzez edukację, zmiany polityczne i innowacje. Inne sektory osiągnęły względną stabilność, natomiast utrzymująca się dominacja odpadów generowanych przez gospodarstwa domowe wskazuje, że to właśnie zmiany w zachowaniach konsumentów będą kluczowe dla zahamowania tego trendu i realizacji celów zrównoważonego rozwoju. 

Marnowanie żywności to narastający problem, który dotyczy nas wszystkich – w domu, w sklepach czy w restauracjach. Ale co dokładnie oznacza „marnowanie żywności” i dlaczego jest to tak poważna kwestia? 

Oto kilka kluczowych pojęć związanych z marnowaniem jedzenia, wyjaśnionych w prosty i przystępny sposób. Świadome podejście do tych zagadnień pomoże nam podjąć małe kroki, które przyczynią się do ograniczenia marnowania żywności i pozytywnie wpłyną na środowisko oraz społeczeństwo. 

Marnowanie żywności oznacza wyrzucanie lub niewykorzystywanie jedzenia. Może się to zdarzyć w domu, w sklepach lub w restauracjach. Obejmuje zarówno jedzenie, które zostało zmarnowane, np. resztki pozostawione w lodówce, jak i żywność po upływie terminu ważności, która nie nadaje się już do spożycia. 

Obierki / odpadki żywnosciowe – to kawałki i części żywności, których nie używamy podczas przygotowywania posiłków, np. obierki warzyw, skorupki jaj czy kości kurczaka. Choć są rodzajem odpadów, nie muszą od razu trafiać do kosza. Wiele osób wykorzystuje je w kreatywny sposób, np. przygotowując bulion z obierek warzyw czy resztek mięsa albo kompostując je, zamieniając w wartościową glebę dla roślin. 

Resztki (resztki, niewykorzystana żywność, nadmiar jedzenia) – to jedzenie, którego nie zjedliśmy podczas jednego posiłku i zachowaliśmy na później. Resztki mogą pomóc w uniknięciu marnowania żywności, ale często zostają zapomniane w lodówce, jeśli nie zaplanujemy ich wykorzystania. 

Żywność z krótkim terminem ważności – to produkty, które zbliżają się do końca okresu przydatności do spożycia. Wyróżniamy dwa rodzaje dat: „należy spożyć do” (dla bezpieczeństwa) oraz „najlepiej spożyć przed” (dla zachowania jakości). Śledzenie tych dat pomaga ograniczyć marnowanie żywności. 

Zepsute jedzenie – to żywność, która się popsuła, często z powodu zbyt długiego lub niewłaściwego przechowywania. Zepsuta żywność nie nadaje się już do spożycia i zazwyczaj trafia do kosza. 

Hierarchia marnowania żywności – to prosty sposób na określenie najlepszych metod radzenia sobie z odpadami żywności. Najpierw staramy się nie marnować jedzenia w ogóle. Jeśli nie możemy go wykorzystać, oddajemy je osobom, które go potrzebują lub chcą je przyjąć. Kolejne opcje to karmienie zwierząt, przekształcanie jedzenia w energię lub kompostowanie. Najmniej pożądaną opcją jest wyrzucenie żywności do kosza.