Program Operacyjny Pomoc Żywnościowa 2014-2020

CELEM PROGRAMU jest zapewnienie najuboższym mieszkańcom Polski pomocy żywnościowej oraz uczestnictwa w działaniach w ramach środków towarzyszących w okresie  grudzień 2019 – lipiec 2020,  a jej celami szczegółowymi są:

1. organizacja i koordynacja sieci dystrybucji pomocy żywnościowej składającej się z organizacji partnerskich lokalnych, zwanych dalej OPL, zgodnie z zasadami PO PŻ,
2. racjonalne zagospodarowanie artykułów spożywczych otrzymanych z OPO oraz z innych źródeł, na potrzeby udzielania pomocy żywnościowej osobom najbardziej potrzebującym,
3. przekazanie artykułów spożywczych osobom zakwalifikowanym do otrzymania pomocy żywnościowej zgodnie z zasadami PO PŻ,
4. prowadzenie działań w ramach środków towarzyszących wśród osób najbardziej potrzebujących zakwalifikowanych do objęcia pomocą żywnościową, mających na celu włączenie społeczne.

OKRES DYSTRYBUCJI ŻYWNOŚCI:  grudzień 2019 – lipiec 2020

Pomoc żywnościowa dystrybuowana jest przez Banki Żywności [OPR] do Organizacji Partnerskich Lokalnych [OPL], która przekazuje żywność bezpośrednio do osób potrzebujących. Lista OPL znajduje się na stronach internetowych Banków Żywności.

 KRYTERIA KWALIFIKOWALNOŚCI I SPOSÓB KWALIFIKACJI:

1. Pomoc w ramach POPŻ kierowana jest do tych osób i rodzin, które z powodu niskich dochodów nie mogą zapewnić sobie/rodzinie odpowiednich produktów żywnościowych (posiłków) i dlatego też trafiać będzie do ograniczonej liczby osób znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji życiowej (określonej przesłankami z art. 7 ustawy o pomocy społecznej oraz poziomem dochodów odniesionych do procentowej wartości odpowiedniego kryterium dochodowego określonego w tej ustawie – których dochód nie przekracza 200% kryterium dochodowego uprawniającego do skorzystania z pomocy społecznej, 1 402 PLN dla osoby samotnie gospodarującej i 1 056 PLN dla osoby w rodzinie, stanowiąc systematyczne wsparcie. Pomoc udzielana będzie w postaci artykułów spożywczych lub posiłków, które będą przekazywane osobom najbardziej potrzebującym bezpłatnie.
2. Sposób kwalifikacji:

• OPS będą wydawać osobom potrzebującym skierowania do otrzymania pomocy żywnościowej  lub przekazywać OPL listy osób zakwalifikowanych do pomocy  z POPŻ, pod warunkiem uzyskania zgody tych osób;
• OPL mogą w swoich siedzibach przyjmować oświadczenia od osób kwalifikujących się do przyznania pomocy żywnościowej [załącznik nr 5 do wytycznych]. Oświadczenia wraz z wypełnionym skierowaniem  przekazywane będą do OPS, następnie OPS wystawia skierowania, które będą przekazywane do OPL;
• OPL mogą samodzielnie kwalifikować wyłącznie osoby bezdomne do udziału  w POPŻ na podstawie podpisanego oświadczenia  [załącznik nr 6 do wytycznych].

ZASADY PRZEKAZYWANIA ARTYKUŁÓW SPOŻYWCZYCH:

Pomoc żywnościowa jest przekazywana osobom najbardziej potrzebującym za pośrednictwem Organizacji Partnerskich Lokalnych jako zestaw artykułów spożywczych w formie paczek żywnościowych lub posiłków.

1. Zestaw roczny artykułów spożywczych w Podprogramie 2019 obejmuje artykuły spożywcze w łącznej ilości ok 48 kg w tym:
   1. Artykuły warzywne i owocowe:
      1. groszek z marchewką 3,2 kg,
      2. fasola biała 3,2 kg,
      3. koncentrat pomidorowy 1,12 kg,
      4. buraczki wiórki 1,05 kg,
      5. powidła śliwkowe 1,80 kg,
      6. sok jabłkowy klarowny 4l
   2. Artykuły skrobiowe:
      1. makaron jajeczny 4,5 kg,
      2. makaron kukurydziany bezglutenowy 1 kg
      3. ryż biały 3 kg,
      4. kasza gryczana 1,5 kg,
      5. herbatniki maślane 0,8 kg,
   3. Artykuły mleczne:
      1. mleko UHT 7 l,
      2. ser podpuszczkowy dojrzewający 2 kg,
   4. Artykuły mięsne:
      1. szynka drobiowa 2,7 kg,
      2. pasztet wieprzowy 0,48 kg,
      3. filet z makreli w oleju 1,53 kg,
   5. Cukier
      1. cukier biały 4 kg,
   6. Tłuszcze
      1. olej rzepakowy 4 l,
   7. Dania gotowe
      1. gołąbki w sosie pomidorowym 1,7 kg;
   8. Paczka żywnościowa to minimum kilka artykułów spożywczych [co najmniej 3]  z różnych grup towarowych  wydawanych jednorazowo. Uznaje się za dopuszczalne aby organizacje jednorazowo wydawały artykuły żywnościowe bez ograniczeń co do minimalnej liczby produktów w pojedynczym wydaniu. Zestaw artykułów spożywczych na Podprogram 2019 określony jest dla jednego odbiorcy końcowego, zarówno dla osoby samotnie gospodarującej jak i dla osoby w rodzinie. Pomoc żywnościowa w formie paczek żywnościowych powinna być wydawana osobom najbardziej potrzebującym równomiernie w trakcie całego okresu dystrybucji w Podprogramie 2019.
   9. Posiłek to każdy posiłek przygotowany w OPL, np. jadłodajnie, schroniska dla osób bezdomnych] do tego przeznaczone: śniadanie, II śniadanie, obiad – w szczególności  gorący posiłek, podwieczorek, kolacja]. posiłki do spożycia na miejscu są przygotowywane i wydawane w placówkach posiadających zaplecze kuchenne (m.in. w schroniskach dla bezdomnych, jadłodajniach, noclegowniach) z wyłączeniem świadczenia usług firm zewnętrznych (np. catering).
   10. W przypadku gdy liczba osób uprawnionych do pomocy żywnościowej zgłaszających się w trakcie realizacji Podprogramu 2019 jest większa niż do danej OPR/OPL będzie większa niż planowana, Instytucja Zarządzająca dopuszcza zmniejszenie zestawu rocznego dla 1 osoby, nie więcej jednakże niż do 80% jego całkowitej ilości (tj. do ok. 38,8kg). W zestawie należy w miarę możliwości uwzględnić produkty ze wszystkich 7 grup artykułów spożywczych.
   11. W  uzasadnionych sytuacjach np. stan zdrowia, lub indywidualne potrzeby żywnościowe  można zmienić artykuł spożywczy na inny w odpowiedniej proporcji  lub zwiększyć liczbę opakowań.
   12. W przypadku rodzin z dziećmi dopuszcza się zwiększenie liczby opakowań artykułów spożywczych do potrzeb rodzin .
   13. Żywność jest wydawana osobom potrzebującym  w ramach POPŻ – NIEODPŁATNIE.

SKŁADANIE SKARG PRZEZ OSOBY NAJBARDZIEJ POTRZEBUJĄCE:

Każda osoba potrzebująca ma prawo złożenia skargi dotyczącej sposobu dystrybucji  żywność do lokalnego Banku Żywności, następnie do Federacji Polskich Banków Żywności z siedzibą w Warszawie albo do Instytucji Zarządzającej – Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

DZIAŁANIA TOWARZYSZĄCE:

Działania realizowane przez Bank Żywności na rzecz podopiecznych OPL, przy współpracy z OPL i OPS:

• warsztaty kulinarne;
• warsztaty edukacji ekonomicznej;
• warsztaty dietetyczne;
• warsztaty niemarnowania żywności;
• inne działania o charakterze indywidualnym i zbiorowym charakterze akcyjnym lub cyklicznym, mające na celu włączenie społeczne najbardziej potrzebujących.

Działania realizowane są w siedzibie organizacji biorącej udział w Podprogramie lub w miejscu wyznaczonym przez organizację na rzecz podopiecznych, którzy zostali zakwalifikowani do otrzymania pomocy żywnościowej, w pobliżu ich miejsca zamieszkania. Terminy oraz miejsca realizacji warsztatów znajdują się na stronach internetowych Banków Żywności.

Działania realizowane przez Organizacje Partnerskie Lokalne na rzecz podopiecznych to:

• włączenie osób doświadczających deprywacji materialnej w funkcjonowanie społeczności lokalnych, np.: zajęcia aktywizujące i wspólne inicjatywy na rzecz społeczności lokalnej, zmierzające do wyjścia z ubóstwa;
• grupy wsparcia dla różnych kategorii osób w trudnej sytuacji (np. osoby starsze, matki z dziećmi, osoby samotne);
• pomoc towarzysząca niezbędna do zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych – osób korzystających z pomocy żywnościowej (z wyłączeniem pomocy rzeczowej);
• pomoc w utrzymaniu higieny osobistej osobom bezdomnym;
• wsparcie psychologiczne/terapeutyczne osób zagrożonych wykluczeniem społecznym.

Do udziału w działaniach towarzyszących ma prawo każda osoba, która otrzymała skierowanie z OPS do odbioru wsparcia żywnościowego w ramach POPŻ – ale nie znaczy to, że każda osoba musi z nich skorzystać. Konieczna jest współpraca z OPS w zakresie rzeczywistych potrzeb objęcia wsparciem działaniami osób, które korzystają z POPŻ. Działania nie mogą się pokrywać z działaniami prowadzonymi w ramach innych funduszy unijnych (EFS i PROW) w danym województwie, ale muszą być z nimi komplementarne.

INFORMACJA WS. SYTUACJI EPIDEMICZNEJ W KRAJU

W związku z aktualizacją Wytycznych Instytucji Zarządzającej dotyczących realizacji POPŻ Podprogram 2019 z dnia 17 i 23 marca 2020 dotyczącej usprawniania  realizacji dystrybucji wśród osób potrzebujących wprowadzone następujące zasady postepowania w okresie zagrożenia  epidemiologicznego związanego z COVID-19.

1. Dopuszcza się zmianę terminów dostaw poszczególnych artykułów spożywczych do magazynów organizacji partnerskich i terminów ich dystrybucji w celu dostosowania do bieżących możliwości organizacji partnerskich.
2. W celu minimalizacji ryzyka zarażenia, zaleca się kwalifikowanie przez OPS/OPL osób najbardziej potrzebujących do pomocy żywnościowej na podstawie przeprowadzonego wywiadu telefonicznego lub z wykorzystaniem innych dostępnych środków komunikacji elektronicznej. Pracownik ośrodka pomocy społecznej, a w przypadku osób bezdomnych także przedstawiciel organizacji partnerskiej samodzielnie lub za pośrednictwem przedstawiciela innej placówki, wypełnia formularz skierowania, zgodnie z wzorem w załączniku nr 5.1 lub formularz oświadczenia zgodnie z wzorem nr 7.1 do Wytycznych IZ. Podpisany formularz przekazuje się w formie elektronicznej lub innej dostępnej formie do właściwej organizacji partnerskiej, która na jego podstawie udostępnia żywność osobie zakwalifikowanej.
3. W przypadku tymczasowego zawieszenia działalności organizacji wydających posiłki, osobom zakwalifikowanym do pomocy żywnościowej w formie posiłku, zaleca się udostępniać pomoc na wynos lub w formie paczek żywnościowych.
4. W przypadku osób bezdomnych, dopuszcza się zwiększenie liczby opakowań artykułów spożywczych, odpowiednio do potrzeb tych osób i możliwości OPR/OPL. Osoby bezdomne zgłaszające się do programu w okresie epidemiologiczny należy zakwalifikować na podstawie załącznika nr 6.1.
5. Przedstawiciele placówek, w których przebywają osoby bezdomne, takich jak: schroniska, noclegownie, hospicja itp. Nie należących do sieci organizacji partnerskich w ramach POPŻ, mogą w imieniu osoby/osób bezdomnych wypełniać i przekazywać oświadczenia bezpośrednio do organizacji partnerskich, jak również odbierać paczki z żywnością i przekazywać je osobom bezdomnym. Do odbioru paczki z żywnością z OPL uprawnieni są także funkcjonariusze służb takich jak m.in. WOT, Straż Miejska lub Ochotnicza Straż Pożarna.
6. Prowadząc dystrybucję żywności należy stosować środki ostrożności i stosować się do bieżących zaleceń służb sanitarnych.
7. Osoba wydająca żywność/dostarczająca żywność osobie uprawnionej zaznacza w formularzu stanowiącym załącznik nr 2 do Wytycznych IZ jakie artykuły spożywcze zostały dostarczone i potwierdza podpisem wydanie artykułów.
8. Jeśli pomoc żywnościowa została dostarczona przez pracowników innych instytucji lub służb niż organizacje partnerskie, listę wydanych artykułów spożywczych należy przekazać właściwej organizacji partnerskiej.
9. Działania towarzyszące w okresie zagrożenia epidemiologicznego zostały zawieszone.

SIEĆ ORGANIZACJI PARTNERSKICH REGIONALNYCH: https://docs.google.com/spreadsheets/d/1JvCSn1M3o4zZyT14YD6EQTYaFti2GC1BI1v50yIzl1Q/edit?usp=sharing

OKRES REALIZACJI PODPROGRAMU: 01.04.2016- 15.07.2017.

OKRES DYSTRYBUCJI ŻYWNOŚCI: sierpień 2016 – czerwiec 2017

DYSTRYBUCJA ŻYWNOŚCI

W ramach realizacji programu w okresie od sierpnia 2016 do czerwca 2017przekazaliśmy 3 807 531 paczek żywnościowych i 1 628 300 posiłków, co daje dotarcie do 714 632 osób najbardziej potrzebujących.

W podprogramie w 2017 r. rozdysponowaliśmy łącznie 35 265 ton/ tysięcy litrów. Do osób potrzebujących trafiły takie produkty jak: makaron jajeczny, ryż biały, herbatniki, mleko UHT, ser podpuszczkowy dojrzewający, groszek z marchewką, fasola biała, koncentrat pomidorowy, powidła śliwkowe, gulasz wieprzowy z warzywami, filet z makreli w oleju, szynka drobiowa, szynka wieprzowa, pasztet wieprzowy, cukier biały, olej rzepakowy.

GRUPY ODBIORCÓW POMOCY ŻYWNOŚCIOWEJ

W Podprogramie 2016 kobiety i mężczyźni stanowią po prawie 50% wszystkich beneficjentów. Osoby w wieku poniżej 15 roku życia to 212 619 osób, czyli blisko 30% wszystkich beneficjentów. Osoby w wieku 16-64 lata to natomiast 452 679 (prawie 64%), a powyżej 65 lat to 49 334 (7%) wszystkich beneficjentów. Liczba osób bezdomnych uczestniczących w programie to 14 979 (2,1%) wszystkich,

osób niepełnosprawnych -120 606 (17%), migrantów (w tym społeczności marginalizowane) to 3 120 (niecałe 0,5%) wszystkich beneficjentów.

576 539 (blisko 81%) to liczba osób z pozostałych grup. Wyższa wartość niż liczba osób ogółem wynika z kwalifikacji osób. Często jedna osoba ma kilka powodów kwalifikacji.

Liczba osób objętych pomocą żywnościową w podziale na wysokość dochodu w ujęciu wojewódzkim wyniosła:

●      do 100% kryterium wyniosła: 454 823, co stanowi 63,64%

●      101 – 200% kryterium wyniosła 259 809, co stanowi 36,36%

WSPÓŁPRACA Z ORGANIZACJAMI PARTNERSKIMI LOKALNYMI [OPL]

Na początku realizacji Podprogramu 2016 zakładaliśmy współpracę z 1257 OPL, a ostatecznie w uczestniczyło w nim 1324 OPL, co stanowi 105,33% w stosunku do liczby planowanej. Pomocny okazał się prowadzony szczegółowy monitoring współpracy w POPŻ 2014-2020, intensyfikacja działań informacyjno-promocyjnych, jak również wspieranie organizacji partnerskich w budowaniu sieci współpracy na poziomie lokalnym.

ELIMINOWANIE „BIAŁYCH PLAM”

Dzięki realizacji Podprogramu 2016 z ogromną uwzględnialiśmy rzeczywiste potrzeby osób, do których pomoc była adresowana. Aby odpowiadać na potrzeby, ściśle współpracowaliśmy z organizacjami partnerskimi i ośrodkami pomocy społecznej. Wielkim wyzwaniem, jakie podjęliśmy było wyeliminowanie występujących na znacznych obszarach gmin tzw. białych plam, czyli miejsc nie objętych Programem. Liczba gmin, z którymi Banki Żywności współpracowały w III kwartale 2016 r. tj. 747 wzrosła do 1212 w II kwartale 2017 r.

DZIAŁANIA TOWARZYSZĄCE

W okresie realizacji programu zorganizowaliśmy dla podopiecznych OPL 5 270warsztaty edukacyjne: kulinarne, ekonomiczne, żywieniowo dietetyczne oraz z zakresu niemarnowania żywności. W warsztatach uczestniczyło 86 122 osób.

Uczestnikami warsztatów były głownie kobiety (76% ogółu). Większość stanowiły również osoby niepełnosprawne (15%), następnie bezdomni (5%) oraz osoby z grup marginalizowanych (niecałe 0,5%). Resztę stanowią osoby z pozostałych grup (80%). Jeśli chodzi o wiek, w warsztatach brały udział osoby w wieku 15 i mniej (4%), 66+ (8%). Osoby z pozostałych grup to 88%.

Dziękujemy wszystkim, którzy przyczynili się do realizacji programu: pracownikom IZ [MRPIPS], pracownikom IP [ARR], przedstawicielom Banków Żywności, a przede wszystkim organizacjom lokalnym i ośrodkom pomocy społecznej z Polski. Dziękujemy za udział, zaangażowanie i owocną współpracę w Programie Operacyjnym Pomoc Żywnościowa Podprogram 2016!

Federacja Polskich Banków Żywności w okresie od maja 2015 do czerwca 2016 zrealizowała Program Operacyjny Pomoc Żywnościowa (POPŻ) w ramach Europejskiego Funduszu Pomocy Najbardziej Potrzebującym. Banki Żywności przekazały łącznie 5 176 571 paczek i 806 399 posiłków. Po raz pierwszy uruchomiono warsztaty mające na celu włączenie społeczne poprzez m.in. warsztaty dietetyczne oraz zdrowego odżywiania, warsztaty edukacyjne przeciwdziałające marnowaniu żywności, warsztaty kulinarne oraz warsztaty edukacji ekonomicznej.

Banki Żywności aktywnie uczestniczą w dyskusjach na temat pomocy żywnościowej, jak również formułowaniu zmian w programie POPŻ, aby odpowiadał on potrzebom ludzi i możliwościom organizacji.
Banki Żywności w podprogramie 2015 przekazały łącznie 55 514,77 ton żywności o wartości ponad 175 mln zł.  We współpracy z 1310 organizacjami partnerskimi żywność została przekazana do 779 101 osób w całej Polsce. Było to osoby doświadczające bezdomności, osoby niepełnosprawne, bezrobotne, marginalizowane społecznie.

Osoby potrzebujące otrzymywały produkty takie jak: makaron, ryż, kasza, płatki kukurydziane, mleko, ser żółty i topiony, groszek z marchewką, koncentrat pomidorowy, dżem, mielonka wieprzowa, klopsiki, cukier, olej, kawa zbożowa oraz sok jabłkowy.

Program 2015 wyróżniał się spośród innych programów do tej pory dlatego, że po raz pierwszy Banki Żywności uruchomiły działania towarzyszące, które miały na celu włączenie społeczne odbiorców pomocy żywnościowej poprzez   wzmacnianie samodzielności i kompetencji w zakresie prowadzenia gospodarstwa domowego.

Działania towarzyszące POPŻ to warsztaty o tematyce kulinarnej, żywieniowo-dietetycznej, ekonomicznej oraz niemarnowania żywności. W 5280 warsztatach wzięło udział ponad 75 600 osób.

W ramach realizacji Programu Operacyjnego Pomoc Żywnościowa w Podprogramie 2014, z ogólnie otrzymanej w ramach POPŻ ilości żywności (6 442,980 ton/ tysięcy litrów), udało nam się trafić z pomocą w postaci 868 217 paczek żywnościowych do 458 172 osób najbardziej potrzebujących, w tym co najmniej 20% stanowiły rodziny z dziećmi. Pomoc w postaci paczek była dodatkowo uzupełniana o produkty ze zbiórki żywności i darów żywnościowych pozyskanych od darczyńców bądź w ramach mechanizmu WOW. Tym samym, łączna ilość pomocy żywnościowej, która była rozdysponowywana przez Banki Żywności wyniosła w okresie grudzień 2014 – luty 2015 15 240,73 ton, w ramach czego wsparcie dla osób najbardziej potrzebujących w ramach POPŻ stanowiło 42% pomocy żywnościowej rozdysponowanej przez Banki Żywności w tym okresie.

Osoby najbardziej potrzebujące, które korzystały ze wsparcia w postaci paczki żywnościowej, były kierowane do Organizacji Partnerskich Lokalnych (OPL) przez Ośrodki Pomocy Społecznej. W całej Polsce, w trakcie realizacji projektu, Banki Żywności współpracowały z 934 OPL, na zasadach określonych w Wytycznych IZ i Umowie z ARR na Podprogram 2014.

Oprócz realizacji proces dystrybucji artykułów spożywczych wśród osób najbardziej potrzebujących, Banki Żywności wspólnie z organizacjami partnerskimi realizowali działania towarzyszące niefinansowane, mające na celu w szczególności:
• włączenie oraz motywowanie osób doświadczających deprywacji materialnej w funkcjonowanie społeczności lokalnych, poprzez różnorodne działania. Należą do nich zachęcanie podopiecznych do udział w programach wolontariackich oraz projektach szkoleniowych.
• zapewnienie pomocy niezbędnej do zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych osób korzystających ze wsparcia w ramach programu PO PŻ(z wyłączeniem pomocy rzeczowej).
Dodatkowe wsparcie, w postaci działań towarzyszących niefinansowanych, zwiększyło efektywność pomocy i zintensyfikowało działania na rzecz najuboższych mieszkańców naszego kraju.
Program Operacyjny Pomoc Żywnościowa 2014 – 2020 był finansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Pomocy Najbardziej Potrzebującym.